یکشنبه ۲۶ اردیبهشت ۹۵ | ۱۱:۱۳ ۳۷۵ بازديد
علائم تجاري چيست؟
علائم تجارتي صنعتي يا خدماتي . نشانه هايي هستند كه براي معرفي كالاها و محصولات صنعتي و يا خدماتي از لحاظ كيفيت و ضمانت جنس آنها مورد استفادهقرار مي گيرد. اين علائم ممكن است اسامي مركب شامل نقش تصوير و كلمه بوده يا به صورت تفنني (فانتزي) مانند ادكلن عقرب يا به صورت اسم منطقه وشهر (عسل سبلان اردبيل) و بالاخره به شكل علامت و ترسيمات برچسب اتيكيت و يا آهنگ مخصوص و غيره باشد.ماده ١ قانون ثبت علائم تجارتي و اختراعات در تعريف علامت تجارتي مقرر ميدارد:
علامت تجارتي عبارت از هر قسم علامتي است اعم از نقش - تصوير - رقم - حرف- عبارت - مهر- لفاف وغيره آن كه براي امتياز و تشخيص محصول صنعتي تجارتي يافلاحتي اختيار مي شود. ممكن است يك علامت تجارتي براي تشخيص امتياز محصول جماعتي اززارعين يا ارباب صنعت و يا محصول يك شهر و يا يك ناحيه از مملكت اختيار شود.
از ماده فوق مستفاد مي شود كه نوع علامت جنبه حصري ندارد بلكه با توجه بهابتكار از افراد براي شناسايي محصولات واحدهاي توليدي صنعتي يا خدماتي مانند حملونقل زميني هوايي يا دريايي به صورت كلمات حروف ارقام تصاوير افراد عادي يادانشمندان ويا به صورت آهنگ باشد.
علامت تجارتي نه تنها بايد با ساير علائمتجارتي تمايز و تفاوت داشته باشد و با نوع و جنس كالا نيز ارتباط تنگاتنگ نشان دهدبلكه بايد توام با ابتكار و نوآوري ترسيم و تنظيم گردد و از اسامي عام وگمراه كنندهدر علامت استفاده نشود مثلا كلمه (شكر) را كه عام و ويژه كالا و جنس خاص است نميتوان به عنوان علامت انتخاب نمود.
اول - خصوصيات علامت تجارتي
علامت تجارتي بايد جديد ابتكاري و قابل انتقال بوده و گمراه كننده نباشد.
1-جديد بودن علامت تجارتي
منظور اين مي باشد كه علامت مورد استفاده بر روي محصول كه براي ثبتارائه مي شود از حيث شكلي بايد جديد بوده و سابقه ثبت واستعمال توسط ديگران رانداشته باشد. در علائم مركب ممكن است در اجزا دو علامت مركب از يك كلمه مشابهاستفاده شده باشد و اجزاي ديگر يكسان و مشابه نباشند به نحوي كه جز مشترك و مشابهدو علامت ميان صاحبان آنها موجبات اختلاف و دعوي را فراهم سازد.
شايان ذكر استكه با توجه به جدول طبقه بندي كالا هرگاه براي نوعي كالاي مشخص علامتي از طبقه ايخاص استفاده شود شخص ديگري كه پس از انتخاب علامت مذكور بخواهد براي كالاي خود ازنوع مشابه از طبقه مزبور و از همان علامت قبلي استفاده كند با ممنوعيت استفاده وثبت علامت مواجه خواهدشد.
2-ابتكاري بودن علامت تجارتي
از خصوصيات ديگرعلامت تجارتي ابتكاري بودن آن است يعني علامت بايد توام با طراحي و ظرايف شكلي باشداگر علامت ساده باشد و با خود جنس اشتباه شود از محصول عرضه شده در بازار حمايت نميكند و آثار خوب تجارتي يك علامت ابتكاري را در بر نمي گيرد . از طرفي ديگر ابتكاريبود ن علامت تجارتي ايجاب مي كند اسامي عام (مانند كلمه شكر) به عنوان علامت انتخابنشود و بالاخره اينكه به كار بردن خطوط هندسي به شكل لوزي يا دايره و نيز انتخابارقام كه نشانگر كيفيت جنس باشد جنبه ابتكاري ندارد ولي اگر ارقام مورد استفاده بانوع كالا متمايز باشد براي استفاده به عنوان علامت خالي از اشكال خواهد بود.(مانند: عطر شماره ١١٤).
3-عدم ايجاد اشتباه در نظر مشتري
علامت تجارتي نبايد طوريترسيم گردد كه در نظر مشتري ايجاد اشتباه كرده و وي را در تشخيص و تمييز علائمتجارتي ديگر كه قدري با هم مشابهت دارند دچار سردرگمي و انتخاب نادرست كند. ايجاداشتباه در نظر مشتري گاه ممكن است با انتخاب نام منطقه اي خاص به عنوان علامتتجارتي براي كالايي مشخص كه در اصل بين كالا و آن منطقه ارتباطي وجود ندارد صورتپذيرد به نحوي كه مصرف كننده به تصور اينكه كالا متعلق به آن منطقه است راجع به نوعمبدا جنس دچار اشتباه شده و در انتخاب و خريد كالا گمراه گردد.
3-قابليت نقل وانتقال علامت تجارتي
با توجه به ماده ١٢ قانون ثبت و علائم و اختراعات كه مقررمي دارد: (علامت تجارتي قابل نقل و انتقال است ولي انتقال آن در مقابل اشخاص ثالثوقتي معتبر خواهد بود كه موافق مقررات اين قانون به ثبت رسيده باشد) مستفاد مي شودكه علامت تجارتي قابل انتقال است. اما براي آن كه اين انتقال نسبت به اشخاص ثالثمعتبر تلقي گردد. نحوه انتقال علامت از صاحب قبلي به صاحب جديد بايد به ثبت برسد.
ماده ١٤ آيين نامه قانون ثبت علامت و اختراعات نيز در اين مورد چنين مي گويد:
)تغييرات مربوط به علامت يا طبقه كالا يا صاحب علامت همچنين مربوط به تغييراتنشاني و تابيعيت و نماينده قانوني او در ايران رسميت نخواهد داشت مگر اينكه درايران به ثبت رسيده باشد. ثبت اين تغييرات در روي صفحه مخصوص علامت مربوط به عملخواهد آمد ثبت تغييرات به موجب اظهارنامه رسمي به امضا صاحب علامت يا نماينده قانوني او به عمل خواهد آمد(
شايان ذكر است كه به موجب آيين نامه مذكوراظهارنامه در٣ نسخه تنظيم شده و شماره ثبت علامت در ايران نام اقامتگاه و تابعيت مالك جديد و بالاخره نام و نشاني نماينده قانوني او درايران نوشته مي شود. ضمنااداره مالكيت صنعتي همچنان كه عهده دار مراحل تقاضاي ثبت اوليه علامت مي باشدرسيدگي و نقل و انتقال علامت تجارتي را نيز اقدام مي نمايد. در صورتيكه نقل وانتقالعلامت تجارتي با سند عادي يا رسمي صورت گرفته باشد متقاضي بايد به هنگام ثبت انتقال علامت مدارك مزبور را نيز به اظهارنامه خود ضميمه نمايد و چنانچه علامتي در خارج ازكشور به ثبت رسيده و صاحب آن بخواهد علامت مزبور به ايران انتقال دهد مكلف است رونوشت مصدق ثبت علامت در خارج ازكشور را به اظهارنامه خود پيوست نمايد. (مستفاد ازتبصره ماده ١٨ آ.ق.ث.ع.و.ا)
دوم - انواع علائم تجاري
انتخاب و ثبت علامتتجارتي تابع شرايط خاصي است كه در قوانين كشورهاي مختلف با توجه به عرف جامعه عفت عمومي اخلاق حسنه مصالح كشور و رعايت مسائل مذهبي و اخلاقي محدوديت هايي براي آنپيش بيني شده است.
در اين قسمت ضمن بررسي علائم ممنوع انواع علامت تجارتي را بادر نظر گرفتن موارد فوق بيان مي داريم:
1- علائم ممنوع
:
- پرچم مملكتي ايران و هر پرچمي كهدولت ايران استعمال آن را به طور علامت تجارتي منع كند.
- علامت هلال احمر - نشانها - انگ هاي دولت ايران
- پرچم رسمي ايران با علامت مخصوص جمهوري اسلامي وشعار الله اكبر
- كلمات و يا عباراتي كه موهم انتساب به مقامات رسمي ايران باشداز قبيل دولتي وامثال آن
- علامت موسسات رسمي مانندهلال احمرو صليب احمر ونظاير آن.
- علائمي كه مخل انتظامات عمومي يا منافي عفت باشد.
2- علائم تجارتي صنعتي و خدماتي
درماده ١ ق.ث.ع.و.ا. علامت تجارتي درمعناي عام آن به كاررفته است و شامل هر گونه نشانه اي كه براي امتياز و تشخيص محصولات تجارتي و صنعتي وخدماتي و بالاخره محصولات مربوط به صنعتگران تجار و كشاورزان استعمال مي شود.مثلا ))شهروند)) كه علامت تجارتي فروشگاه شهروند است برروي كليه اشيا فروشگاه مزبورالصاق مي شود . علامت ممكن است برروي محصولات كارخانه نصب شود مانند : شربت سرفه )اكسپكتورانت) كه برروي محصول الصاق مي گردد. علات صنعتي نشانگر محصول معين و جنسآن ميباشد مانند محصولات بهداشتي (داروگر). همچنين ممكن است علامت صنعتي كارخانه ايمتعددباشد. شايان ذكر است كه علائم صنعتي محصولات موجب تشخيص تمييز كالاهاي مشابهاما با توليدمتفاوت ميگردد. مانند : (صابون نخل و زيتون) . درضمن موسسات خدماتي - تجارتي نيز براي ارائه بهتر خدمات به مشتريان و جذب مشتري علامت صنعتي انتخاب مينمايند. مثلا مي توان درمورد خدمات حمل و نقل كلمه (هما) و از خدمات قاليشويي كلمه )شربت اوغلي) را به عنوان علامت تجاري نام برد.
3- علائم فردي جمعي ساده مركب يا صوتي و تصويري
علائم فردي براي اشخاص معين حقيقي يا حقوقي استعمال مي شود. ومشخص كننده محصولات تجارتي متعلق به آنها مي باشد مانند (ارج) اما علائم جمعي برايتمييز محصولات معين يا اشخاص تهيه كننده از آنها استفاده مي شود مانند(سبلان) كهبراي تشخيص و تمييز (عسل) آن منطقه (به طور كلي و بدون توجه به شخص معين ) از محل ديگر مي باشد و يا قالي كرمان كه از علائم جمعي است.
علامت ساده ممكن از ١ باچند كلمه يا حرف تشكيل شود مانند (١ و ١) و يا به صورت نقش و تصوير باشد مانندعلامت (سوسمار) بر روي مداد .
در علامت مركب معمولا كلمه و نقش باهم به صورتتركيبي استفاده مي شوند . همچنين علامت ممكن است به صورت تصويري باشد مانند: منظرهطبيعي كوه (سبلان ) يا كوه (دماوند) براي تبليغ آب معدني و عكس دانشمندي همچون)پاستور) براي تبليغ دارو.
علامت ممكن است به صورت صوتي و غير مادي معرفي گرددمانند آهنگ هاي موسيقي براي تبليغ كالا كه از راديو يا تلويزيون و گاهي هم به همراه شعر پخش ميشود.
سوم - اسم تجارتي
به موجب ماده ٥٧٦ ق.ت. ثبت اسم تجارتي اختياري است مگر در مواردي كه ثبت آن الزامي شناخته شود . بدين ترتيب تاجر مي تواندبراي معرفي كالاي خود از اسم تجارتي استفاده كند . گاهي نام تجارتي كالا با اسمت جارتي يا علامت ساخت آن ادغام و به يك شكل شده و براي شناساندن خود محصول به كارمي رود به عنوان مثال محصول ( آدامس ) كه در آن نام تاجر به عنوان اسم تجارتي استفاده شده و در عين حال محصول را نيز معرفي مي كند و اين نوع علامت را در انگليسي و درفرانسه ناميده اند. به هر حال ممكن است اسم تجارتي غير از نام تاجر باشد مانندفروشگاه گل ياس .
انتخاب اسم تجارتخانه نبايد به نحوي باشد كه مشتريان را درتشخيص كالا گمراه كند . همچنين اسم تجارتي ثبت شده به نام ديگري را نمي توان انتخابو استفاده كرد حتي اگر با نام خانوادگي استفاده كننده اخير يكسان باشد ( مستفاد ازمواد ٥٧٧ و ٥٧٨ ق.ت.) . اسم تجارتي قابل انتقال است و مدت اعتبار آن پس از ثبت ٥سال مي باشد .
)مستفاد از مواد ٥٧٩ و٥٨٠ ق.ت( .
ثبت اسم تجارتي مانند ثبت شركتها و دفاتر و علائم و اختراعات به صورت اعلامي است : به عبارت ديگر متقاضي ثبتبا تنظيم اظهارنامه و طي تشريفات مربوط به ثبت و آگهي ثبت علامت را به وسيله اداره ثبت اعلام مي نمايد تا بدين وسيله اشخاص ذينفع با اطلاع از موضوع عند اللزوم اعتراضبه ثبت اسم تجارتي مانع ثبت آن شده و حقوق خود را استيفا نمايند .
ثبت تجارتي ها نبايد با ثبت اسم تجارتي اشتباه كرد زيرا ثبت نام تاجر با فوت يا حجر تغيير مييابد ولي اسم تجارتي با بقاي خود نشانگر ادامه كار موسسه يا تجارتخانه مي باشد . ماده ٥٨٢ ق.ت.مقرر ميدارد: (وزارت ادليه به موجب نظامنامه ترتيب اسم تجارتي و اعلانآن و اصول محاكمات در دعاوي مربوط به اسم تجارتي را معين خواهد كرد. دراين زمينهدراجراي مواد ٥٢٨ و ٥٨٥ ق.ت. طرح اصلاحي آيين نامه ثبت شركتها مصوب ١٣٤٠ با اصلاحاتبعدي در بند ٢ ماده اول خود اداره ثبت شركتها و مالكيت صنعتي درتهران را مكلف نمودهكه نسبت به ثبت علائم تجارتي و اختراعات و نام تجارتي و اشكال و ترسيمات صنعتياقدام نمايد ولي تا كنون ايين نامه اجرايي ماده ٥٨٢ ق.ت. راجع به نحوه ثبت مرجع ثبت و حمايت قانوني از دارنده ويا تعقيب افراد سو استفاده كنند از نام تجارتي و بهتصويب نرسيده است . با اين ترتيب در حال حاضر ثبت اسم تجارتي بدون تصويب آيين نامهاجرايي ثبت و حمايت از اسم تجارتي امكان پذير نمي باشد و معمولا متقاضي اسم تجارتيرا به عنوان علامت تجارتي به ثبت مي رساند.
شايان ذكر است به موجب ماده ٣ قانون سجل احوال مصوب ١٣٠٧ كسي حق ندارد نام خانوادگي شخص ديگري را به عنوان است تجارتييا عنوا تلگرافي خود قرار ميدهد.
چهارم- نحوه تقاضا و ثبت علائم تجارتي
درحقوق ايران حق استعمال انحصاري علامت فقط به كسي متعلق دارد كه علامت را به ثبت رسانيده است(مستفاد ازماده ٢ ق.ث.ع.و.ا) ثبت علامت تجارتي اختياري است مگر درموارديكه قانون ثبت آن را الزامي دانسته باشد (مستفاد از تبصره ١ ماده ٢ ق.ث.ع.و.ا) بهمنظور جلوگيري از تقلب و تقليد و از نظر تسهيل نظارت در ساخت كالاهايي كه براي مصرفواستعمال مستقيم بر روي بدن انسان به كار ميرود ماده ١ آيين نامه نصب وثبت اجباري علائم صنعتي بر روي بعضي از اجناس دارويي و خوراكي و آرايشي مصوب سوم ارديبهشت ماه١٣٢٨مقرر مي دارد: تمام اجناس دارويي و طبي و مواد غذايي مشروحه در ماده ٥ اعم ازآنكه در داخل ايران و يادر خارج ساخته و وارد كشور شده و در بازار تحت اسم مشخصي بانصب برچسب به معرض فروش قرار مي گيرند بايد داراي علامت صنعتي يا تجارتي ثبت شدهبوده و در روي برچسب نكات زير تصريح گردد:
اسم تجارتي و نشاني سازنده جنس باقيد كشور مبدا.
- شماره ثبت علامت در ايران.
- تقاضاي ثبت علامت بايد دراظهارنامه ثبت علامت بازرگاني در سه نسخه روي نمونه هاي چاپي از طرف متقاضي ياوكيلوي تهيه و تسليم گردد. اظهارنامه مذكور بايد دارادي تاريخ و امضا بوده و حاوي نكات زير باشد:
- امضا كننده اظهارنامه صاحب علامت.
- اقامتگاه قانوني (شخص حقيقي يا حقوقي)
-رشته تجارت يا نوع صنعت.
- اسم و اقامتگاه اشخاصي كه صلاحيت دريافت ابلاغ و اخطار را دارند.
- كالا و طبقات علامت بر طبق آيين نامه (ق.ث.ع.و.ا)
- شرح و توصيف علامت.
-طرز مخصوص استعمال علامت مانند اينكه قيد شود به وسائل مختلف به هرشكل واندازه و نوع چاپ
به موجب ماده ٥قانون ثبت علائم و اختراعات زيرممنوع است
خريد فروش برند تجاري، خريد و فروش علامت تجاري